Tenologia albisteak: OpenAI kexu da DeepSeek txinatarrak datuak lapurtu dizkiola bere Adimen Artifizialeko teknologia sortzeko. Euskal Herriko albisteetara etorrita, Bautista Basterretxek salatu du norbaitek gurdi-ardatza lapurtu diola eta ez dagoela deretxorik.
@gorka_bm diferentzia da gurdi ardatza fisikoa dela eta lapurtu daitekeela.
Datuak "lapurtu" direla esan arren, kopiatu eta erabili egiten dira berez. Itsusia dena da aitortzarik ez egitea datu horien egileei.
@mikelgs Aber, bai, ados, ni ere copyleft filosofiaren defendatzaile nahiko rigorista izan naiz (eta naiz oraindik ere). Dena den, iruditzen zait batzuetan horrelako irakurketak naïf samarrak izan daitezkeela egunero ikusten ditugun harreman kapitalisten izaeraren berezitasunak kontuan edukita. Ni behintzat, buelta batzuk ematen ari naiz fisikoa/ideia bereizketa horri ze, neurri batean badauka “altzari argudio”-tik zerbait (alegia, altzariak ukitzea argudio materialista bezala)
@gorka_bm diozunaz hausnartzeko prest, baina ez dut ulertu altzariarena 😅
@porru @mikelgs Aber, ez dakit zerbait dagoen ulertzeko, intuizio batzuk dira batez ere, baina hor doa.
⚠️ Alerta: txapa izan daiteke
Kontua da, nire kasuan behintzat, copylefta ezagutu nuela internet oso gauza desberdina zen garai batean. Une hartan jendeak edukiak libreki elkatrukatzeko erabiltzen genuen (P2P sareak etab.) eta etsaia, nolabait, industria kultural zaharra zen, "pirateria"-ren kontrako kanpainak egiten bere irabazi-margenari eusteko eta tar-tar-tar.
@porru @mikelgs Testuinguru horretan, "libreki partekatu baina aitortzen baduzu, ez zara ezer lapurtzen ari" esateak munduko zentzu guztia zeukan. G. B. Shawren esaldiak laburbiltzen du, beharbada, orduko espiritua: "Zuk sagar bat daukazu eta nik sagar bat daukat. Elkatrukatzen baditugu, bakoitzak sagar bana izango dugu. Baina zuk ideia bat badaukazu eta nik beste bat, eta elkartrukatzen baditugu, bakoitzak bi ideia izango ditu".
Iruditzen zait plano ideal batean hori oraindik zuzena dela.
@porru @mikelgs Problema da ez gaudela plano ideal batean, errealitate konkretu honetan baizik. Eta gauzak asko aldatu dira 00ko hamarkadatik hona. Izan ere, Shawren esaldiak ez du kontuan hartzen ideiak elkartrukatzen dituzten bi pertsona horietako batek eduki ditzakeela besteak ez dauzkan bitartekoak ideia horri etekin ekonomikoa ateratzeko (eta, bide batez, lehen libreki zirkulatzen zuen ideia hori pribatitzatzeko).
@porru @mikelgs Alegia, elkarrizketaren hasierara itzulita, bai, gurdi-ardatza fisikoa da eta batek hura edukitzeak inplikatzen du besteak ez duela edukiko. Datuekin ez da hori pasatzen. Baina, hala ere, datu horien erabileraz plano materialistago batean hitz egin beharko genukeela uste dut. Kopiatu eta erabili egiten dira, baina aspaldian ikusten ari garena ez da peer-to-peer sare bateko kopia eta erabilera eredua (copyleftaren oinarriak jarri ziren garaikoa), datuen meatzaritza hutsa baizik
@porru @mikelgs Horrek zenbait galdera plantearazten dizkit, niri behintzat: OpenAI-k ChatGPT elikatzeko nire datuak erabiltzen ditu, aitortu gabe. Zerbait fundamentalki aldatuko litzateke erabilera hori aitortuko balu? Ustiatutako datuen egiletza/jabetza aitortzea da panorama honetan egin beharko genukeen demanda nagusia?
Ez dakit, irudipena daukat copyleftaren filosofiari bakarrik eutsita, nahiko motz geratzen garela ikusten ari garen aldaketen abiadura eta sakontasunari erantzuteko.
@gorka_bm @porru oso interesgarria, uste dut ulertu dudala datuen ikuspegi materialista horrena.
{Nahi baduzu esplikatu hitz gutxitan zer den materialista, termino marxista gisa suposatzen dut}
Gogorarazi didazu behin pertsona oso anarkista batek software librearen aurka esan zidana: librea? Hori ergelkeria da, adibidez enkriptatzeko software super seguru bat sortu eta mundu guztiari eskaini, baita munduko banku txungoenak ere berea babestu dezan?
Lizentzia antikapitalistak badaude, eta 1/2
Software librearen aldeko jendeak ez ditu gustuko lizentzia ia-libreak. Uste dut @galaipa k hausnartu izan duela honetaz, nahi baduzu esan pentsatzen duzuna.
Paperjale (Bookwyrm) softwarearen lizentzia halakoa da adibidez. Nahi izanez gero begiratu: https://github.com/bookwyrm-social/bookwyrm/blob/main/LICENSE.md
Berez interesgarria iruditzen zait, CC:by,sa lizentziako SA bezala iraultzailea da, "hemendik aurrerako guztia antikapitalista" esaten du, legalki. Igual onartzea kostatzen da Koop gutxi dagoelako.
@mikelgs
@gorka_bm @porru Nire ustez lizentzia horren arazo nagusia da lan deribatuak ez dituela lizentzia bera izatera behartzen. Hau da, ez da copyleft. Bookwyrm hartu, kodea aldatu, eta zerbitzua Interneten eskuragarri jarri dezakezu kodea argitaratu gabe. AGPL eta antzekoek ez bezala, ez ditu erabiltzaile finalak babesten.
Beste kontu bat da antikapitalista==koop... edo testuak duen zehaztasun falta.
@galaipa @gorka_bm @porru ah! Hori zen lizentzia honi ikusten zenion problema? Egia esan ez nintzen konturatua horretaz (lizentziak irakurtzeko ohitura falta).
Uste nuen lehen askatasuna ez zuelako betetzen kritikatzen zirela horrelakoak (edozertarako erabiltzeko baimena ematearena esan nahi dut, lehenengoa edo 0 askatasuna)
@mikelgs
@gorka_bm @porru
Beno, egia da software librea izateko copyleft izatea ez dela ezinbestekoa. Baina Bookwyrm bezalako software batean, nire ustez, oso garrantzitsua da. Bookwyrmen erabiltzaileek eskubidea izan beharko lukete erabiltzen ari diren zerbitzariko kodea eskuratzeko. Eta lizentzia horrek ez du hori bermatzen.
Esaten dut antikapitalista bazara (eta batere ondo definitu gabe) software pribatiboa zabaltzea ez dagoela horren gaizki.
@mikelgs
@gorka_bm @porru Hala ere, pentsatzen dut orokorrean zuk diozunagtik kritikatuko dela bai. Hori delako ez libre (eta ez kode irekiko) egiten duena.
Hala ere, nik zentzu horretan berhabada ez dut horren gaizki ikusten. Berriro diot, pixkat hobeto definituko balitz jeje.
Baina nire ustez copylefta da bidea. Eta teknologia enpresa handiek gorroto dute (Google eta abarretan debekatuta dago). Iruditzen zait helburu bera lor daitekela erabiltzaile finalen eskubideak urratu gabe.